Алтын көл (Е-28) бітіктасы
Жалпы мәлімет
Абақан өзені оң жағалауы Алтын көл деген жерде орнатылған. Алтын көлдегі қорғсондардың ішінде бір-біріне ұқсас екі бітіктас орнатылған екен. Қызыл құмдақтастан жасалынған, өлшемі: биіктігі - 1,38 м, ені - 0,35-0,43 м, қалыңдығы - 0,19 м.. Төбе тұсы доғалақтау етіліп жасалынған. Бір қапталы және екі қыры барлығы 8 жол мәтін қашалған. Таңба қашалмаған. 1881 ж. Мартьянов Минусинск музейіне әкелген. ММ, инв № 27
Ғылыми зерттеулер
1878 ж. табылған, мәтіндік талдауларды В.В. Радлов, Х.Н. Орхун, С.Е. Малов, И.В. Кормушин және басқа ғалымдар жасаған.Ғылыми әдебиет
Radloff W. Die Inschriften vom Ujuk-Tarlak // Die Alttürkischen Inscrihpiften de Mongolei. Dritte Lieferung Die Denkmäler von Koscho-Zaidam, die ubrigen denkmaler des Orchon bechens und denkmaler im flussgebiete des Jenissei. -St.Petersburg, 1895. p. 332-336.
Orhun H.N. Eski Turk Yazitlari , Istanbul, 1939, T-3. ss. 11.
Малов С.Е. Енисейская письменности тюрков. -М.-Л., 1952. С.52-55.
Кормушин И.В. Тюркские Енисейские эпитафии. Тексты и исследования. -М., 1997. С. 74-90.
Мәтін
|
1. |
Jerdeki: Barış Tegim: erdemligime: Böküm: |
|
2. |
Atsar alıp: ertіŋizin utsar küç: ertіŋizin Elig Börtе: Üge Barış: adırıldım: yıtu: |
|
3. |
Uqumuz Umay: Begimiz: biz uya: alıp: er: özin: altı qılamadıŋ: özlek at özin: üç qılamadıŋ yıta: izinçüme: közünçüme: adırldım seçlenimü: ijü ertim men |
|
4. |
Er erimçin: inim eçim: uyurun: üçün: beŋgümin: tike berti: |
|
5. |
Törtin eligü: ertimiz: bizіni: eriklig: adırtı yıta |
|
6. |
Altun Şuna yış: kejiki: artğıl taşğıl atdaçı Uge Barışım: adırılu bardı: yıta |
|
7. |
On ay: eltidi: ögüme: kelirti: elimke: erdem üçün: m……. |
|
8. |
Elim: ökünçüme: qalın: yağıqa: qaymatun: tegin: adırldım: yıta er erdemi |
|
9. |
Iniŋizke: eçiŋizke: ingen jüki: eliz: tüşürtiŋiz: |
mXbamglmdr amgtSRB iKdrj
UtiJmLRD SRBaqU trubglnizytr CuKRSTUnizytr pLRST
nzuTKlzu yDmLiQitL nizurpL aJUzib zmgb JmUzmQU
nmmdruji umnlCs amLRD amiWzuKamuWz atiJ yDmLiQCu
...amdlrnm nCumdr aKmli itrlK amgu idtli JNU
atJa mDLRD npgt NTmJQ aQGJ NLQ ayWKu mli
zytrYut zli iXjngni aKzyCi aKzyni
itrbaKit nmugyb nCu NRJU mCmni nCmrr
aTJiTRD glKr inzb zmtr uglntrut
Пікір қалдыру